İslam’da dua, hem şifa hem de rahmet kapılarının anahtarıdır. Müslümanlar, hastaları için şifa; vefat edenler için rahmet dilerler. Bu bağlamda sıkça okunan dualardan biri de “Veşfi merdana verham mevtana” duasıdır. Bu kısa ama anlamı derin dua, hem yaşayanlara hem de ahirete göçenlere yönelik bir yakarıştır.
Duanın Arapça Metni
وَاشْفِ مَرْضَانَا وَارْحَمْ مَوْتَانَا وَسَلِّمْنَا مِنْ كُلِّ دَاءٍ وَبَلَاءٍ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
Türkçe Okunuşu
Veşfi merdânâ verham mevtânâ ve sellimnâ min kulli dâin ve belâin yâ erhamer râhimîn.
Türkçe Anlamı
“Allah’ım! Hastalarımıza şifa ver, ölmüşlerimize rahmet eyle, bizi her türlü hastalık ve beladan selâmete çıkar, ey merhametlilerin en merhametlisi!”
Duanın Anlam Derinliği
Bu dua, aslında üç temel isteği içinde barındırır:
- Hastalar için şifa dilemek
- Vefat edenler için rahmet istemek
- Sağlık ve afiyet içinde kalmak için dua etmek
Bu yönüyle dua, bir toplumun hem yaşayan hem de vefat eden fertlerini kapsar. Çünkü İslam, sadece yaşayanların değil, ölmüşlerin de birbirine karşı sorumluluk taşıdığı bir dindir.
“Veşfi Merdana” Ne Anlama Gelir?
Arapça “شِفَاء” (şifâ) kelimesi, “iyileşme, sağlık bulma” anlamına gelir.
“Veşfi merdana” (وَاشْفِ مَرْضَانَا) ise “hastalarımıza şifa ver” demektir.
Bu dua, özellikle hastane ziyaretlerinde, cuma hutbelerinde veya toplu dualarda sıkça okunur. Çünkü Allah Teâlâ Kur’an’da şöyle buyurur:
“Hastalandığımda bana şifa veren O’dur.”
(Şuarâ, 80)
Bu ayet, şifanın yalnızca Allah’tan geldiğini hatırlatır. Doktor vesiledir, ilaç sebeptir; ama şifayı veren sadece Allah’tır.
“Verham Mevtana” Ne Demektir?
“Verham mevtana” (وَارْحَمْ مَوْتَانَا) ifadesi “ölmüşlerimize rahmet et” anlamına gelir.
Bu, ölüler için yapılan en güzel temennidir. Çünkü rahmet, Allah’ın sevgisini, bağışını ve merhametini kapsar.
Kur’an’da müminlerin birbirleri için yaptığı dualar anlatılırken şöyle buyrulur:
“Ey Rabbimiz! Bizi ve bizden önce iman etmiş kardeşlerimizi bağışla. Kalplerimizde müminlere karşı kin bırakma. Rabbimiz! Şüphesiz Sen çok şefkatli, çok merhametlisin.”
(Haşr, 10)
Bu ayet, “verham mevtana” duasının özünü taşır: Hem yaşayanlar hem de vefat edenler için rahmet dilemek.
Duanın Devamındaki Kısım: “Ve Sellimna min Kulli Dâin ve Belâin”
Duanın devamında geçen bu ifade, “Bizi her türlü hastalık ve beladan koru” anlamına gelir.
Yani sadece hastalar için değil, henüz hasta olmayanların da korunması için bir yakarıştır.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Allah’tan afiyet dileyin. Çünkü imandan sonra, insana verilen en büyük nimet afiyettir.”
(Tirmizî, Deavât 100)
Bu hadis, sağlığın değerini ve korunma duasının önemini anlatır. “Ve sellimna min kulli dâin ve belâin” ifadesi tam da bu bilinci taşır.
“Ya Erhamer Rahimîn” İfadesinin Gücü
Dua, “Ya Erhamer Rahimîn” (Ey merhametlilerin en merhametlisi) ifadesiyle sona erer.
Bu ifade, Allah’ın rahmet sıfatını yüceltir ve duanın kabulünü hızlandırır.
Resûlullah (s.a.v.) buyurmuştur:
“Bir kul ‘Ya Erhamer Rahimîn’ dediğinde, gök kapıları açılır.”
(Beyhakî, Şuabu’l-İman, 2/67)
Yani bu cümle, duanın ruhunu taşır. Çünkü Allah’a rahmetiyle yönelmek, duayı kabule yaklaştırır.
Duanın Okunduğu Yerler
“Veşfi merdana verham mevtana duası” genellikle şu durumlarda okunur:
- Cuma hutbelerinin son kısmında,
- Camilerde toplu dualarda,
- Cenaze namazlarından sonra,
- Mevlid ve hatim dualarında,
- Hasta ziyaretlerinde,
- Kur’an okunduktan sonra yapılan genel temennilerde.
İmamlar genellikle cemaatle yapılan dualarda bu ifadeyi dahil ederler. Çünkü bu dua hem şifa hem rahmet temennisi içerir ve herkesin gönlünü kapsar.